Lijkendrijver

Roman, paperback

Juntacadáveres (1964)

Vertaling: Frans Oosterholt

302 pagina’s / Euro 24,-

ISBN 978 90 832497 2 8 / NUR 302

21 september 2023

Een droom wil hij verwezenlijken, zijn voorstelling van de hemel op aarde: het volmaakte bordeel. De pooier Larsen, bijgenaamd Lijkendrijver, brengt drie meisjes uit de grote stad naar het kustplaatsje Santa María. Zijn hoerenkast wordt een schandaalsucces, maar in pastoor Bergner vindt Larsen een minstens zo vastberaden tegenstrever. Hun even verbeten als heimelijk gevoerde strijd, die uiteindelijk tot de sluiting van het bordeel leidt – een parodie op het eeuwige conflict tussen ‘verlichting’ en ‘duisternis’ – verdeelt de bewoners van het stadje en legt de verborgen machtsstructuren bloot. In een andere verhaallijn schetst Onetti de vernietigende relatie van de jonge Malabia met Julita, de weduwe van zijn broer.

Juan Carlos Onetti, geboren in Montevideo in 1909, is naast Borges een van de grootste schrijvers van het Zuid-Amerikaanse continent. Joseph Conrad, Marcel Proust, James Joyce, Louis-Ferdinand Céline, William Faulkner: Onetti heeft de grootste romanschrijvers van de twintigste eeuw vaak zijn grote voorbeelden genoemd. Zelf heeft hij generaties jongere schrijvers beïnvloed, en niet alleen in Zuid-Amerika.

Lijkendrijver ontstond in de jaren waarin hij als bureauredacteur werkte voor een krant in Buenos Aires, en later als directeur van de nationale bibliotheek. Ondanks zijn stijgende roem veroordeelde de militaire dictatuur in Uruguay hem in 1974 tot een paar maanden celstraf. Daarna emigreerde hij naar Madrid, waar hij in 1994 overleed.

Je zult terugkeren naar Región

Roman, paperback met flappen

Volverás a Región (1967)

Vertaling: M. Vanderzee

408 pagina’s / Euro 25,-

ISBN 978 90 830467 9 2 / NUR 302

16 februari 2023

De roman Je zult terugkeren naar Región, waarmee Juan Benet (1927-1993) in 1968 als volstrekte buitenstaander doorbrak, is een van de belangrijkste en vernieuwendste teksten uit de moderne Spaanse literatuur.

‘Juan Benet had een theatrale ziel in een mathematisch lichaam,’ stelt de Spaanse schrijver Vicente Molina Foix kernachtig. De grote vernieuwing van het romanwerk van Benet is dat het, meer dan te vertellen, op alle niveaus aanschouwelijk maakt. En Región, het imaginaire land dat hij via dat werk heeft ontwikkeld en dat het brandpunt van deze aanschouwelijkheid vormt, is net als de mathematica een zelfstandige constructie van een onherleidbare taal, zij het hier natuurlijk een strikt literaire.

Je zult terugkeren naar Región impliceert dan ook in de eerste plaats een terugkeer naar het land van de voorstelling, en dit in alle betekenissen van het woord. Een reis, een tocht door en voorbij de indrukwekkende fysische geografie van een onherbergzame bergstreek – die vooral in het eerste hoofdstuk vorm krijgt en waar een bijna mythische broederstrijd wordt uitgevochten en een al bijna even mythische bewaker, Numa, zijn wet oplegt – naar een ‘metafysisch achterland’, bestaand uit de herinneringsbeelden die de twee hoofdpersonages, ieder vanuit een volstrekt eigen perspectief, gedurende hun samenzijn in de laatste drie hoofdstukken oproepen en waarvan oorlogs- en liefdesperikelen de kern uitmaken.

Na Je zult terugkeren naar Región heeft Benet nog een zestal romans geschreven die zich in Región afspelen, een cyclus die in 1989 met de publicatie van In de schemer werd afgesloten.

De singulariteit

Roman, paperback met flappen

Singulariteten (2021)

Vertaling: Hans Kloos

224 pagina’s / Euro 23.50

ISBN 978 90 830467 0 4 / NUR 302

oktober 2022

Aan het begin van wat een litanie genoemd kan worden, gaat een wanhopige vrouw dag in dag uit op zoek naar haar verdwenen dochter. Zelf verblijft ze met haar jonge kinderen en oude moeder in een kapotgeschoten steeg aan de rand van een stad waar het toerisme opkrabbelt na jaren van oorlog.

In het centripetale middenstuk denkt een zwangere vrouw terug aan iemand (de wanhopige vrouw?) die ze tijdens haar vakantie van een klif de zee in zag vallen en vooral aan haar beste jeugdvriendin, die in de oorlog om het leven kwam. Ze zal in een andere, westerse stad zo lang mogelijk weigeren haar inmiddels gestorven kindje te baren, want wat ze bij zich draagt kan niemand haar afnemen.

Het realistische slot-in-fragmenten beschrijft het wel en wee van een asielzoekersgezin in een westers land en hoe het daar probeert thuis te raken. Het is onvervalste rouwarbeid: de vrouw die haar kind verloren heeft maakt de familieverliezen op.

Balsam Karam laat in De singulariteit tijden en identiteiten door elkaar lopen en iedere vrouw zoeken naar wat ze verloren heeft en niet kwijt wil, naar wat ze moet laten gaan. Waarmee het idee nog eens wordt versterkt dat moeders dochters zijn en dochters moeders en dat alle vrouwen verlies kennen.

De singulariteit is een letterlijk grensoverschrijdend en verbijsterend lijdensverhaal dat haast als vanzelf op de rand van de grammaticaliteit balanceert, waardoor een tweede of derde lezing onontbeerlijk is.

Aminadab

Roman, paperback met flappen

Aminadab (1942)

Vertaling: Peter Bergsma

352 pagina’s / Euro 25,-

ISBN 978 90 830467 6 1 / NUR 302

september 2022

Maurice Blanchot (1907-2003) was een vooraanstaande Franse filosoof, romancier en literatuurrecensent. Naast filosofisch werk publiceerde hij acht romans, waarvan Aminadab, zijn tweede uit 1942, als de belangrijkste van zijn oeuvre wordt beschouwd. Aan het begin van de roman betreedt hoofdpersoon Thomas, na daartoe te zijn uitgenodigd door een vrouw die wenkt vanuit een raam, een groot pand in een afgelegen dorp. De roman volgt Thomas tijdens zijn omzwervingen door het pand en zijn eindeloze pogingen om de hogere verdiepingen daarvan te bereiken, waarbij hij algauw – letterlijk – verstrikt raakt in de wanhopige, uitzichtloze levens van de ondergronds opgesloten bewoners, in wie men zonder veel moeite de Joden tijdens WO II kan herkennen. De ingang wordt onverbiddelijk bewaakt door een figuur die Aminadab wordt genoemd, in de Hebreeuwse Bijbel de naam van de jongere broer van Levinas. Hoe loopt af wat afloopt?

Aminadab kan worden beschouwd als een soort reis door de onderwereld, en de roman is om die reden vaak vergeleken met Het kasteel van Franz Kafka en De Toverberg van Thomas Mann. Het is geschreven in een ascetische, precieze, ‘economische’ stijl, maar hoewel het boek volgens sommigen minder vervreemding oproept en toegankelijker is dan zijn andere zeven romans, blijft de taal menigmaal voldoen aan Blanchots eigen definitie van literaire taal, namelijk ‘een taal die weigert iets te openbaren’.

Wit op wit

Roman, paperback

White on White (2021)

Vertaling: Willem Hoogendoorn

160 pagina’s / Euro 20,-

ISBN 978 90 830467 8 5 / NUR 302

april 2022

Wit op wit is een snijdende verkenning van wreedheid en medeleven en een verbluffende ontdekkingvan wat het betekent in alle naaktheid echt kwetsbaar te zijn.

Na Savas’ ook in Nederland succesvolle debuut Lopen op het plafond geeft de Turks-Deense schrijfster, die woonachtig is in Parijs en lesgeeft aan de Sorbonne, haar literaire loopbaan met deze tweede roman onverschrokken en doodgemoedereerd een nog iets gekruider wending. Momenteel werkt ze aan een essaybundel.

*

In de Middeleeuwen werd de menselijke huid beschouwd als een deken die een geheim, innerlijk leven toedekte, schrijft Ayselgul Savas. Lezen in Wit op wit is voor mij alsof je laag voor laag een opperhuid openvouwt; behoedzaam, mysterieus, diep.

- Marina Abramovic

De dood en het meisje

Novelle, paperback met flappen

La muerte y la niña (1973)

Vertaling: Maarten Steenmeijer

ISBN 978 90 830467 7 8 / NUR 302

96 pagina’s / Euro 18,-

februari 2022

De dood en het meisje staat te boek als een van Onetti’s ‘meest hermetische, mysterieuze en tergende werken’. Toch zou je deze novelle kunnen lezen als een detective, als een kroniek van een aangekondigde dood die steeds raadselachtiger wordt. Want wie is er uiteindelijk verantwoordelijk voor de dood van Helga Hauser en het kindje dat zij in haar buik droeg?

Morgen

Roman, paperback

Morgen (1975)

Vertaling: Gerda Baardman

160 pagina’s / Euro 20,-

ISBN 978 90 830467 5 4 / NUR 302

november 2021

Een man praat over zichzelf, vertelt iets wat hijzelf heeft beleefd, maar durft tegelijkertijd niet goed ‘ik’ te zeggen, zich niet bloot te geven. Hij beseft wel dat hij zich laat kennen, niet alleen door wat hij vertelt, maar ook door de manier waarop hij dat doet: zo maakt hij het anderen mogelijk zich een mening over hem te vormen. Omdat hij bang is dat hij te veel van zichzelf prijsgeeft en zich kwetsbaar maakt, kiest hij zijn woorden met zorg, hij dekt zich in, houdt zijn mededelingen strikt zakelijk en vertelt alleen het hoogstnodige, ogenschijnlijk zonder er zelf deel aan te hebben. Dat is de houding van Winkler, het ik-personage in de roman Morgen van Walter Kappacher (1938).

*

Dit boek roept de gedachte op dat proza ook naar geluidssterkte in te delen valt. Dan zou dit boek het stilste zijn dat ik ken. Zoveel terughoudendheid ben ik nog nooit tegengekomen. En niet zomaar terughoudendheid: dit is meedogenloze terughoudendheid. De schrijver moet wel over een ongelooflijke hardheid beschikken, hij wil het liefst de indruk wekken dat hij volkomen onaantastbaar is. Hij wil helemaal niet erkennen dat hij daarmee zijn kwetsbaarheid wil beschermen. Hij wil ook niet dat we vermoeden dat die onaantastbaarheid het product van ervaring is, want dat zou de lezer nog een beetje geruststellen. Hij begint met een tiental verhaallijnen die in kleine stapjes naar het einde leiden. Hoewel die verhaallijnen eigenlijk stuk voor stuk doodlopen of voor de held slecht aflopen, doet de held uiteindelijk precies wat hij al vanaf het begin wilde: zijn baan opzeggen. Hij wil bij zijn bedrijf weg. En niet om bij een ander bedrijf te gaan werken. Dat hij dat kan doen lijkt een mogelijkheid die zijn bestaan dankt aan het feit dat alles is mislukt… en stukje bij beetje blijft er steeds minder over. De grote schoonheid van dit boek is de eenvoud van de voorbeelden die de verteller geeft van de onleefbaarheid van dit leven… De toon is volkomen onverstoorbaar. Volkomen moeiteloos. De verteller is nooit trots op zichzelf. Nooit vol zelfvertrouwen. Nooit gehaast. Nooit gezapig. Nooit opvallend. Maar nee, dat klopt niet. Het valt natuurlijk juist steeds meer op hoe krachtig die totale onverschilligheid is. Daar begon ik Walter Kappacher te bewonderen. Die manier van vertellen, met tien in stukken gehakte verhaallijnen, klopt helemaal! Niet in de laatste plaats door die ijzig volgehouden, onverstoorbare kalmte. Het voortdurend afwisselen van de verhaallijnen maakt de onveranderlijk ongeïnteresseerde toon des te spannender… Alleen in de zogenaamde natuur, als de autohater in zijn eentje door het gebergte loopt, komt een onderwerp ter sprake waarbij hij dat niet volhoudt. Op dat moment ontstaat onmiddellijke schoonheid. Kappachers manier van werken is die van de echte romancier: hij onderzoekt een manier van leven. Hij beschrijft die niet, hij geeft er een antwoord op. Daarmee krijgt onze manier van leven er een geduchte vijand bij. En de literatuur een geduchte schrijver.  

- Martin Walser /Die Zeit, 14 02 1975

Mijn vriend herinnering

Poëzie, paperback

64 pagina’s / Euro 17.90

ISBN 978 90 830467 4 7 / NUR 306

oktober 2021

Daan Cartens (1958), die met eerdere bundels als Na Nero, Tijdrijder en vooral Op pauwenkussens zacht liet zien de treurende en rouwende lotgenoot diep in het hart te kunnen raken, verweeft in zijn nieuwe gedichten als vanouds het persoonlijke en het historische in een onmiskenbaar lyrische stijl die van een haast muzikale complexiteit is. Klassieke thema’s als liefde, verdriet, vervoering en Dood krijgen door zijn stuwende kracht meer dan ooit de geur, kleur en tast van een heden dat van alle tijden blijkt.

Een graf / Numa, een legende

Novellen, paperback met flappen
Numa, una leyenda (1971) / Una tumba (1978)
Vertaling: M. Vanderzee
ISBN 978-90-830467-3-0 / NUR 302
152 pagina’s / Euro 19,-
april 2021

Juan Benet (1927-1993) is ongetwijfeld de belangrijkste Spaanse schrijver uit de tweede helft van de twintigste eeuw. In 1967 als absolute literaire buitenstaander doorgebroken met de roman Je zult terugkeren naar Región, zou hij het panorama van de Spaanse literatuur in de volgende twee decennia ingrijpend veranderen en veel invloed uitoefenen op (jongere) medeschrijvers, ondermeer Javier Marías. Ook internationaal ondervond zijn werk veel weerklank.

Het werk van Benet is – net als dat van Kafka of Onetti – volkomen uniek en onvergelijkbaar. Onstuitbaar en intens, komt in zijn werk de taal zelf aan het woord, als een oneindige, innerlijke  kracht die in een barokke ritmiek uitbarstend een eigen wereld schept, genaamd Región. De wereld van Región drukt de onverbrekelijk band uit die er bij Benet tussen de (literaire) kosmogonie en de taal bestaat en is te beschouwen als een soort spiegeling of simulacrum van Spanje, inclusief de meest ingrijpende historische gebeurtenis uit zijn recente verleden, de Burgeroorlog.

In de twee novellen van deze bundel keert Benet opnieuw terug naar Región: er worden belangrijke personages in uitgediept die al in zijn eerste roman zijn te vinden. In Numa is dat de gelijknamige opziener die in een ogenschijnlijk zinloze en absurde situatie een berg bewaakt en verdedigt tegen indringers terwijl rondom de oorlog woedt. In Een graf – een sarcastische parodie op het spookverhaal en een suggestieve, antiromantische liefdesroman ineen – een naamloos jongetje dat tijdens de oorlog op een groot landgoed aan zijn lot wordt overgelaten.

De novellen vormen een uitstekende inleiding op de roman Je zult terugkeren naar Región, die binnenkort ook door Uitgeverij Kievenaar zal worden gepubliceerd.

Afscheid

Novelle, paperback met flappen
Los adioses (1954)
Vertaling: Arie van der Wal
ISBN 978-90-830467-2-3 / NUR 302
112 pagina's / Euro 18,-

januari 2021

In Afscheid zijn we getuige van de ondergang van een succesvolle basketbalspeler aan tuberculose. Zijn aankomst in een sanatorium in een vakantieoord in de bergen roept bij de aanwezige gasten allerhande speculaties en soms kwaadaardige roddels op. De verteller, café-eigenaar annex winkelier, brengt met verbazing, genegenheid en fantasie het doen en laten van de stervende sportman in herinnering. De verpleger en het hotelmeisje, de zieke bewoners en de café-klanten verwonderen zich over deze raadselachtige eenling. Er komen brieven…  Er is het bezoek van twee vrouwen – zijn echtgenote en zijn minnares? Hij verhuist naar een chalet. Vinden hier aanstootgevende samenkomsten plaats? Subtiele details, flarden van gesprekken en de herinneringen van de café-eigenaar creëren een mysterieus netwerk van onwaarschijnlijke relaties in het Argentinië van de jaren vijftig. 

*

De relatie tussen fictie en werkelijkheid is al sinds de oudheid onderwerp van literatuur. Maar waarschijnlijk toont geen enkele andere moderne auteur deze band met zoveel kracht en originaliteit als Juan Carlos Onetti in zijn romans, novellen en korte verhalen, een oeuvre, zo zou je zonder overdrijving kunnen stellen, dat bijna uitsluitend geschreven werd om de subtiele, gevarieerde manier te tonen waarop mensen, naast het echte leven, een parallel leven hebben gecreëerd uit woorden en beelden die evenzeer onwaar als overtuigende werkelijkheid zijn, en waarin ze hun toevlucht zoeken voor de rampen en beperkingen van het leven zoals het is.                                                                                                                                                                                                                              - Mario Vargas Llosa

Lopen op het plafond

Roman, paperback met flappen
Walking on the Ceiling (2019)
Vertaling: Janine van der Kooij
ISBN 978-90-830467-1-6 / NUR 302
210 pagina's / Euro 22.50
november 2020

Zie deze pagina voor Amerikaans omslag en persstemmen.

Een jonge vrouw, Nunu genaamd, verhuist naar Parijs voor een nieuwe start, het huis van haar jeugd en de nasleep van haar moeders dood in Istanbul achter zich latend. Ze kent niemand in de stad: ze snakt naar verbinding.

Op een dag komt ze bij een boekhandel M. tegen, een oudere Britse schrijver, wiens boeken over Istanbul Nunu altijd bewonderd heeft. Voor ze het weet wandelen ze samen door de straten van Parijs en voeren ze lange gesprekken, tot laat in de avond. De zonderlinge overeenkomsten tussen beiden leiden tot een ongewone vriendschap. M. werkt aan een nieuwe roman die zich afspeelt in Turkije en Nunu vertelt hem over haar familie en haar ouderlijk huis. Terwijl ze dat doet gaat ze tegelijk de confrontatie aan met haar vroegere relaties, haar moeders stille woede, haar vaders dood en de aanzwellende onrust in Istanbul. Hun intimiteit verdiept zich, net als Nunu’s angst dat ze M. te veel onthult, dat ze te veel van zichzelf prijsgeeft.

Lopen op het plafond biedt de lezer een openhartige glimp van het leven van een jonge vrouw op weg naar zichzelf en gaat over de werking van het geheugen, het vertellen en verzinnen van verhalen, en over de plekken, echt of denkbeeldig, waar we niet aan kunnen ontsnappen.

Tegenlicht, een drieluik naar Pierre Bonnard

Roman, paperback met flappen
Contre-Jour: A Triptych after Pierre Bonnard (1986)
Vertaling: Eva van Oudshoorn
ISBN 978-90-830467-0-9 / NUR 302
172 pagina's / Euro 22.50
mei 2020

Terwijl een dochter zich afgesneden voelt van de liefde van haar ouders, wordt al snel duidelijk dat de kern van Tegenlicht wordt gevormd door de moeder, die zich door haar schilderende echtgenoot buitengesloten voelt. Er woedt een stille strijd – geheim, geluidloos, nauwelijks opgemerkt: zij probeert het schilderen uit zijn leven te bannen om haar eigen plek veilig te stellen. Hij vecht voor het behoud van zijn roeping, al is er geen werkelijke reden voor een conflict: na een lang huwelijk is zij nog altijd de bron waaruit hij schilderend put.

De roman meandert langs verbitterde, pijnlijke monologen van de dochter en de moeder. Badend in het licht waartegen de hoofdpersonen zijn geplaatst worden het paradoxale verschijningen: monumentaal en fragiel, eeuwig en vluchtig, als de haast mythische figuren op de schilderijen van Pierre Bonnard.

Tegenlicht roept stemmen op, licht, echo’s en schaduwen. Het is een onderzoek naar familierelaties en een portret van een modern kunstenaar.

Gabriel Josipovici is schrijver van romans, korte verhalen, toneelstukken en literair-kritisch proza. Hij werd geboren in Frankrijk, groeide op in Egypte en studeerde Engels in Oxford. Tegenlicht is zijn eerste boek in Nederlandse vertaling.

Meer weten over Gabriel Josipovici? Lees hier een interview.